گیربکسهای خورشیدی ویژگیهای خاصی دارند که باعث میشود در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار گیرند؛ از جمله: طراحی فشرده، بهرهوری زیاد و قابلیت انتقال گشتاور بالا. این گیربکسها از چندین چرخدنده تشکیل شدهاند. چرخدندهها بهطور همزمان درگیر هستند و انتقال قدرت را با کمترین افت انجام میدهند. اما مانند هر سیستم مکانیکی دیگری، گیربکسهای خورشیدی نیز ممکن است دچار مشکلاتی شوند و به عیبیابی و رفع نقص نیاز داشته باشند. در این مقاله، رایجترین مشکلات گیربکس خورشیدی، علتهای احتمالی آنها و روشهای رفع این مشکلات را بررسی خواهیم کرد.
رایجترین مشکلات در گیربکس خورشیدی و روشهای عیبیابی
سروصدا و لرزش
یکی از معایب این دستگاهها سروصدای غیرعادی و لرزش زیاد است؛ صداهای غیرعادی مانند سوت زدن، تقتق کردن یا صدای ناهنجار چرخدندهها که گاهی با افزایش غیرعادی لرزش در هنگام کار همراه است. این ایراد ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. بعضی از دلایل احتمالی آن عبارتاند از:
- خرابی یا سایش چرخدندهها
- همراستا نبودن قطعات داخلی
- کمبود یا کیفیت پایین روانکاری
- خرابی بلبرینگها
در اینجا چند روش رفع این مشکل را بیان میکنیم:
- بررسی دندانههای چرخدنده و در صورت نیاز تعویض آنها
- تنظیم دقیق همراستایی چرخدندهها
- استفاده از روغن یا گریس مناسب با ویسکوزیته توصیهشده
- تعویض بلبرینگهای خراب
کاهش راندمان و عملکرد نامناسب
از ایرادهای دیگرِ این دستگاهها، کمشدنِ راندمان و عملکرد نامناسب آن است. برای فهمیدن این ایراد باید به این نشانهها توجه کنید:
- کاهش توان خروجی و افت عملکرد در هنگام بارگیری
- تناسب نداشتنِ سرعت خروجی با مقدار تنظیمشده
شاید یک یا چند یا تمام عامل از عوامل زیر باعث بروز این ایراد شده باشند:
- افزایش اصطکاک داخلی به دلیل خرابی بلبرینگها یا چرخدندهها
- استفاده از روغن نامناسب یا کاهش میزان روغنکاری
- وجود آلودگی در روغنکاری
برای رفع این مشکل این راهکارها را پیشنهاد میکنیم:
- قطعات فرسوده مانند بلبرینگ و چرخدندهها را تعویض کنید؛
- بررسی و اطمینان حاصل کنید که روغن کافی باشد و اگر لازم بود، آن را تعویض کنید؛
- روغن را فیلتر و از ورود ذرات آلوده به سیستم جلوگیری کنید.
نشتی روغن از گیربکس
اگر نشانهها را دیدید، دنبال نشتی بگردید:
- مشاهدۀ روغن روی بدنه گیربکس یا زمین اطراف آن؛
- کاهش سطح روغن درون گیربکس در بازههای زمانی کوتاه.
برای علتیابی هم میتوانید به این عوامل توجه کنید:
- خرابی یا فرسودگی واشرها و درزگیرها؛
- فشار بیش از حد داخل گیربکس به دلیل عدم تهویه مناسب؛
- استفاده از روغن نامناسب یا بیش از حد.
بهدنبال روشهای رفع این مشکل هستید؟ این روشها را امتحان کنید:
- واشرها و درزگیرهای معیوب را تعویض کنید؛
- مشکلات تهویۀ سیستم را بررسی و رفع کنید؛
- از مقدار مناسب روغن استفاده و از پر شدن بیش از حد آن جلوگیری کنید.
داغ شدن بیش از حد گیربکس
دو نشانه برای فهمیدن این مشکل:
- افزایش دمای غیرعادی بدنه گیربکس در حین کار
- بوی سوختگی روغن یا مشاهده تغییر رنگ آن
این هم دلایل احتمالی داغ شدن بیش از حد گیربکس:
- اصطکاک زیاد ناشی از عدم روغنکاری کافی؛
- اضافه بار روی گیربکس؛
- مشکلات در سیستم خنککننده.
میتوانید این روشها را برای رفع این مشکل امتحان کنید:
- از استفاده از روغن مناسب و تعویض آن در صورت نیاز؛
- کاهش بار ورودی به محدوده مجاز گیربکس؛
- بررسی سیستم تهویه و خنککاری.
روشهای پیشگیری از خرابی گیربکس خورشیدی
برای جلوگیری از مشکلات رایج در گیربکس خورشیدی، رعایت نکات زیر ضروری است:
- استفاده از روغن مناسب و بررسی دورهای سطح آن و روغنکاری منظم؛
- بررسی وضعیت چرخدندهها، بلبرینگها و درزگیرها بهصورت دورهای و منظم؛
- استفاده از گیربکس در محدوده توان اسمی آن بهمنظور تنظیم بار مجاز؛
- بررسی هرگونه تغییر در صدا و لرزش بهعنوان یک هشدار اولیه برای کنترل ارتعاش و نویز.
جمعبندی
عیبیابی گیربکس خورشیدی به رویکردی سیستماتیک نیازمند است. مشکلاتی مانند صداهای غیرعادی، افت راندمان، نشتی روغن و داغ شدن بیش از حد، از جمله مواردی هستند که باید بهموقع شناسایی و رفع شوند. با رعایت روشهای نگهداری مناسب، میتوان از خرابیهای زودهنگام جلوگیری و عملکرد بهینۀ گیربکس را برای مدت طولانی تضمین کرد.
سوالات متداول
چرا گیربکس خورشیدی صدای غیرعادی تولید میکند؟
این مشکل معمولاً بهدلیل سایش چرخدندهها، کمبود روغنکاری، یا خرابی بلبرینگها رخ میدهد. بررسی و تعویض قطعات معیوب راهکار اصلی برای رفع این مشکل است.
چه زمانی باید روغن گیربکس خورشیدی تعویض شود؟
بسته به نوع گیربکس و شرایط کاری، معمولاً تعویض روغن هر ۳ تا ۶ ماه یکبار توصیه میشود. در صورت تغییر رنگ، بوی سوختگی یا کاهش ویسکوزیته، روغن باید زودتر تعویض شود.
چگونه میتوان از نشتی روغن گیربکس جلوگیری کرد؟
با بررسی و تعویض دورهای درزگیرها و استفاده از روغن مناسب با ویسکوزیته استاندارد، میتوان از نشتی روغن جلوگیری کرد.
آیا داغ شدن گیربکس خورشیدی طبیعی است؟
افزایش دما تا حد مشخصی طبیعی است، اما داغ شدن بیش از حد میتواند نشاندهنده اضافه بار، خرابی قطعات داخلی یا مشکلات روغنکاری باشد.
بهترین روش برای افزایش عمر مفید گیربکس خورشیدی چیست؟
روغنکاری منظم، نگهداری پیشگیرانه، رعایت بار اسمی، و بررسیهای دورهای از مهمترین اقداماتی هستند که میتوانند عمر گیربکس را افزایش دهند.