علت سوختن درایو آسانسور

آسانسورها، به عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای تکنولوژیک، برای انتقال افراد و بارها از طبقه‌ای به طبقه دیگر به کار می‌روند. این وسیله‌های حیاتی برای تسهیل زندگی روزمره در شهرها و ساختمان‌های بلند، باید به طور مداوم و با عملکرد ایمن عمل کنند. اما متاسفانه، وقتی در ارتباط با ایمنی و کارکرد آسانسورها صحبت می‌کنیم، مسائل و خطراتی وجود دارد که باید جدی گرفته شوند.
یکی از مشکلات جدی که ممکن است باعث حوادث و خسارات جدی گردد، سوختن درایو آسانسور است. سوختن درایو آسانسور نه تنها به افراد حاضر در آسانسور خطرناک است، بلکه به تمامی ساختمان و ایمنی عمومی نیز تأثیر منفی می‌گذارد. این موضوع به معنای واقعی کلمه یک مسئله زندگی و مرگ می‌باشد.
در این مقاله، به بررسی علل و پیامدهای سوختن درایو آسانسور می‌پردازیم. همچنین، به بررسی راهکارهایی برای پیشگیری از این نوع حوادث و افزایش سطح ایمنی آسانسورها خواهیم پرداخت.

علت روشن نشدن درایو و برد آسانسور

عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است باعث عدم روشن شدن یا عدم عملکرد صحیح درایو آسانسور گردند و این مشکلات همواره به سوختن و خرابی درایو مرتبط نیستند. در بسیاری از موارد، ممکن است دلیل عدم عملکرد درست، اشکال در اتصال درست ترمینال‌ها باشد. از اوّلین موارد، توجه به این نکته است که نباید فراموش کنیم: اگر ترمینال‌های مثبت به درستی به یکدیگر متصل نشوند، موجب می‌شود که درایو آسانسور از کار افتاده و روشن نشود. بنابراین، در مرحله ابتدایی، باید اطمینان حاصل کرد که اتصالات ترمینال‌ها صحیح انجام شده باشد. واجب است تا یاد آوری کنیم که درایو آسانسور نیازمند اتصال درست عناصر مختلف خود به یکدیگر است. با توجه به اختلاف در عناوین ترمینال‌ها در مدل‌ها و برندهای مختلف درایوها و بردها، اشتباه در اتصال ترمینال‌ها ممکن است به عدم عملکرد صحیح درایو آسانسور منجر شود.

عیب‌یابی درایو آسانسور

اگر درایو آسانسور شما روشن نمی‌شود و مطمئن هستید که اتصال برق سه‌فاز به درایو درست انجام شده، می‌توانید مراحل زیر را برای علت‌یابی انجام دهید:

1.  ابتدا اتصال سیم رابط بین دو بخش تغذیه و فرمان (پاور برد و رگیولیشن‌کارد) را بررسی کنید.
2.  از پل بودن دو ترمینال مثبت اطمینان حاصل کنید و جزئیات آنان را دقیقاً بررسی نمایید.
3.  ولتاژ AC سه‌فاز را بررسی کنید و مطمئن شوید که به اندازه کافی برقرار است.
4.  با استفاده از ولت‌متر، مقدار ولتاژ DC بین ترمینال‌های مثبت و منفی درایو را اندازه گیری کرده و مطمئن شوید که برابر 560 VDC است.

نکته مهم: اگر مقدار ولتاژ در مرحله چهارم مطابق با انتظار باشد، ممکن است مشکل از سوئیچینگ باشد و باید به بررسی آن بپردازید. اگر مقدار ولتاژ در مرحله چهارم اشتباه باشد، باید تست‌های بیشتری را برای علت‌یابی انجام دهید که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

خرابی igbt، پل دیود و برک درایو

اگر ولتاژ بین ترمینال‌های مثبت و منفی درایو درست نیست، عدم روشن شدن درایو آسانسور ممکن است به دلایلی مانند خرابی درایو، عملکرد نادرست، سوختن پل دیود، برک درایو یا IGBT نسبت داده شود. برای بررسی سالم یا خراب بودن هر یک از این قطعات، باید تست‌های ویژه‌ای را انجام دهید که به شرح زیر آمده است.

آزمایش پل دیود

برای عیب‌یابی پل دیود، از مولتی‌متر استفاده کنید. برای این کار، مولتی‌متر را به حالت تست دیود تنظیم کنید و برای تست پل بودن دو ترمینال مثبت، پراب سیاه رنگ مولتی‌متر را به ترمینال مثبت و پراب قرمز رنگ را به ترمینال‌های سه گانه L2، L1 و L3/S، R و T وصل کنید.
میزانی که باید مشاهده کنید، معمولاً بین ۰.۳ تا ۰.۵ باشد. اگر مقدار این ولتاژ با این محدوده منطبق باشد، پراب‌های مولتی‌متر باید به همین ترتیب باقی بمانند. اگر مقدار ولتاژ افزایش یابد و به صفر برسد، این نشانگر خرابی پل دیود می‌باشد. در غیر این صورت، نیاز به اصلاح یا تعویض پل دیود خواهید داشت.

تست برک

برای تست برک (به عنوان قطعه ای مهم در سیستم)، از ولت‌متر استفاده کنید، مشابه تست دیود. برای انجام این تست، ولت‌متر را در حالت تست دیود تنظیم کنید.

برای آزمایش سالم بودن برک، پراب سیاه و قرمز را به ترتیب روی ترمینال مثبت و ترمینال برک قرار دهید. معمولاً مقادیر میانگین باید بین 46.0 تا 48.0 باشد. اگر مقدار ولتاژ در این محدوده باشد، تنظیمات تغییر نمی‌کند. اما اگر مقدار ولتاژ بیشتر گردد و به صفر برسد، باید ترتیب پراب‌ها برعکس گردد؛ یعنی پراب سیاه را روی ترمینال برک و پراب قرمز را روی ترمینال مثبت قرار دهید. در این حالت، مقدار نشانگر مولتی‌متر افزایش می‌یابد تا به صفر برسد.
اگر این حالت مشاهده نشود، این نشانگر خرابی برک بوده و ممکن است به کوتاه شدن مسیر میان ترمینال برک و ترمینال منفی دلالت کند.

تست igbt

برای تست IGBT، ابتدا باید از پل بودن ترمینال‌های مثبت مطمئن شویم. سپس برای بررسی خرابی یا سالم بودن IGBT، پراب مشکی مولتی‌متر را روی ترمینال مثبت و پراب قرمز آن را روی ترمینال‌های خروجی (V، U و W) قرار دهیم. معمولاً مقادیر میانگین در تست پل دیود با مقادیری مشابه در اینجا مشاهده می‌شود.
در مرحله بعد، باید حالت برعکس را انجام دهیم، یعنی ترمینال مثبت را روی پراب قرمز و ترمینال‌های خروجی (V، U و W) را روی پراب مشکی قرار دهیم. در این وضعیت، مقدار نشانگر مولتی‌متر افزایش می‌یابد تا به صفر برسد. سپس مراحل تعویض دو پراب را انجام دهیم. در اینجا نیز مقادیر مشاهده شده بین 3.0 تا 5.0 ولت هستند. اگر این روند تغییر نکند، دلیل آن ممکن است اختلال در پک IGBT باشد و در نتیجه، ممکن است IGBT سوخته باشد.

اصلی‌ترین دلایل سوختن درایو آسانسور

سوختن کامل درایو به ندرت رخ می‌دهد. با این حال، دلایل متعددی وجود دارد که ممکن است به وقوع این اتفاق منجر شود. در ادامه به تشریح این دلایل می‌پردازیم.

عدم توارن ولتاژ تغذیه و خرابی موتور آسانسور

برای جلوگیری از وقوع چنین حالتی در درایو آسانسور، ضروری است که از سیستم‌های حفاظتی کنترل ولتاژ و کنترل فاز در انواع تابلو موتور آسانسور بهره‌برداری شود. به این ترتیب، در صورت عدم توازن و تقارن در ولتاژ تامینی، برق ورودی به موتور آسانسور بلافاصله قطع خواهد شد. این تدابیر موثر باعث حفظ سلامتی و عملکرد بهتر آسانسورها می‌شوند.

عدم راز بودن موتور آسانسور

برای جلوگیری از خرابی زودهنگام موتور آسانسور، لازم است که مسئله تراز نبودن موتور بر روی شاسی موتور در زمان نصب و همچنین در سرویس‌های دوره‌ای آسانسور به دقت مورد بررسی قرار گیرد. این تدابیر اساسی از اهمیت بسیاری برخوردارند و به حفظ کارایی موتور آسانسور و پیشگیری از خرابی‌های زودهنگام کمک می‌کنند.

خرابی بلبرینگ موتورهای آسانسور

در موتورهای آسانسور و سایر تجهیزات مکانیکی، بلبرینگ‌ها وظیفه کاهش اصطکاک را دارند. خرابی بلبرینگ‌ها در موتورهای آسانسور منجر به عملکرد نادرست موتور خواهد شد. بنابراین، برای اطمینان از کارکرد صحیح و سالم بلبرینگ‌ها، نیاز است که در سرویس‌های دوره‌ای، با دقت بررسی شوند.

قرارگیری نادرست سیم بکسل

عدم توازن بار روی سیم‌بکسل‌ها و ایجاد فشار ناپایدار بر یکی از آن‌ها می‌تواند به سایش و خوردگی سریعتر سیم‌بکسل آسانسور منجر شود. این وضعیت ممکن است در کوتاه مدت باعث آسیب به موتور و فلکه گیربکس موتور آسانسور شود، که مشکلات جدی در دستگاه ایجاد می‌کند.

گرم شدن سیم‌بندی داخلی

عواملی مانند افزایش بار روی موتور آسانسور و عبور جریان بیش از حد مجاز از سیم‌بندی و سیم‌پیچ‌های آن ممکن است باعث گرم شدن سیم‌بندی داخلی و خرابی، و حتی سوختن موتور، گردند. در تابلو فرمان آسانسور، از تجهیزات و قطعات کنترل بار یا کنترل جریان برای جلوگیری از چنین مشکلاتی استفاده می‌شود، تا برق ورودی موتور به صورت فوری قطع شود و آسیب‌های جدی جلوگیری شود.

عدم ترازبندی صحیح فلکه اصلی و فلکه هرزگر

برای تنظیم درست دو فلکه، یعنی فلکه گیربکس و فلکه هرزگرد در یک راستا، نیاز به محاسبه صحیح زاویه آلفا داریم. عدم تراز بندی صحیح این دو فلکه می‌تواند به سایش و خوردگی سیم‌بکسل منجر شده و به فلکه اصلی موتور و فلکه هرزگرد صدمات زیادی وارد کند.

اضافه‌بار و اضافه ظرفیت

افزایش بار و تجاوز از ظرفیت معمولی در آسانسور باعث ایجاد فشار اضافی بر روی موتور آسانسور می‌شود. این فشار اضافی به گرم شدن سیم‌پیچ‌های موتور منجر می‌شود و در نهایت موتور را سوخته و از کار انداخته به دنبال دارد.

لرزش شاسی موتور آسانسور

اگر قطعات شاسی دچار مشکل شوند، ممکن است به وقوع برخورد تکانه‌های شدید با موتور آسانسور بی‌انجام بپیوندد. در  زمان طولانی، این ضربات می‌توانند منجر به خرابی فلکه گیربکس موتور شوند. بنابراین، در بازرسی‌های دوره‌ای، ضروری است از وضعیت سالم بودن شاسی موتور اطمینان حاصل شود.

عدم روغن‌کاری به موقع

تعادل موتور آسانسور با فلکه گیربکس و وزنه از طریق سیم‌بکسل‌ها برقرار می‌شود و این تعامل مستقیم منجر به ایجاد اصطکاک میان این عناصر می‌گردد. بنابراین، عدم روغن‌کاری منظم سیم‌بکسل ممکن است به سایش و خوردگی سیم‌بکسل منجر شود و به مرور زمان، باعث خرابی فلکه گیربکس شود.

آلودگی هوای محیط

وجود آلودگی هوا و ذرات ریزآلاینده در روغن آسانسور می‌تواند به خوردگی و ساییدگی تاج دنده‌های موتور آسانسور منجر شود. بنابراین، ضرور است که در هنگام سرویس و بازبینی‌های دوره‌ای، کیفیت روغن به دقت بررسی شود.

جمع بندی

سوختن کامل درایو آسانسور و ایجاد مشکلات جدی به ندرت رخ می‌دهد. عمدتاً، مشکلات درایو آسانسور ناشی از خرابی‌های مانند igbt، برک، یا دیود ایجاد می‌شوند. هرچند نوسانات برق شهری و حساسیت دستگاه به این نوسانات، به علاوه اختلالات ممکن است به سوختن درایو آسانسور منجر شوند. برای تشخیص دقیق علت خرابی درایو، آشنایی با کدهای ارور مرتبط با هر برند آسانسور ضروری است تا بتوان مشکل را به سرعت حل نمود.
با پیشرفت فناوری و کوچک‌تر شدن اجزای الکترونیکی و مکانیکی درایوها، تعمیر آن‌ها به چالشی بزرگ تبدیل می‌شوند. به همین دلیل، در هنگام تعمیر درایو آسانسور، بهتر است از یک تکنسین در زمینه آسانسور بهره ببرید.

سوالات متداول

• چه عواملی می‌توانند به سوختن درایو آسانسور منجر شوند؟
  عواملی همچون خرابی igbt، برک، یا دیود می‌توانند به سوختن درایو آسانسور منجر شوند.
• چگونه می‌توانم علت سوختن درایو آسانسور را تشخیص دهم؟
  برای تشخیص دقیق علت خرابی درایو آسانسور، باید با کدهای ارور مرتبط با برند آسانسور آشنا باشید و از یک تکنسین در زمینه آسانسور کمک بگیرید.
• چگونه می‌توانم از سوختن درایو آسانسور جلوگیری کنم؟
  برای جلوگیری از سوختن درایو آسانسور، از سیستم‌های حفاظتی کنترل ولتاژ و کنترل فاز استفاده کنید تا در صورت نوسانات برق، برق ورودی به موتور آسانسور بلافاصله قطع شود. همچنین، در سرویس کاری‌های دوره‌ای دقت به کیفیت روغن و عناصر دیگر داشته باشید.