معرفی انواع روغن صنعتی
روغنهای صنعتی، طیف وسیعی از روغن‌ها را تشکیل می‌دهند که مصارف صنعتی گوناگونی دارند. اگر بخواهیم روغنهای صنعتی را به لحاظ کاربرد تقسیم بندی کنیم، می‌توانیم آن‌ها را در دسته بندی روغنهای روانکار، روغنهای انتقال قدرت، روغنهای خنک کننده و روغنهای فرآیندی، تقسیم بندی کنیم. از روغنهای صنعتی برای بسیاری از ابزارآلات مورد نیاز در صنایع گوناگون و کارخانه‌جات استفاده می‌شود. ما در این مقاله قصد داریم تا به معرفی انواع روغنهای صنعتی بپردازیم.
تاریخچه روغن صنعتی
تا قبل از سال ۱۸۵۶، روغن مورد نياز برای مصارف گوناگون، مانند روانكاری چرخ گاری‌ها و ارابه‌ها و روغن فرآوری چرم از منابع روغنهای حیوانی مثل روغن نهنگ، گاو و خوک و همچنين روغنهای گیاهی بدست می‌آمد و اسمی با عنوان روغنهای صنعتی وجود نداشت، اما به دليل اينكه مقا‌مت آن‌ها پایین بود و سريعاً تجزيه و فاسد می‌شدند، موارد استفاده آن‌ها محدود بود. به مرور زمان و با پیشرفت صنعت، نیاز به مواد جدیدتر، بیشتر احساس می‌شد. نیاز به روغنهای جدید برای آن بود که قادر باشند اصطكاک بين سطوح متحرك را كاهش دهند.
پس از استخراج نفت و پيشرفت سريع صنعت نفت در سال ۱۸۸۳ و بهبود فرايندهای تقطير و تصفيه نفت خام، روغن‌هایی با پایه نفت توليد و جايگزين روغنهای چرب شد و امكان بهره گیری از انواع روغنهای صنعتی در مصارف گوناگون فراهم آورده شد. روغنهای نفتی خیلی سريع برتری خود را نسبت به انواع ديگر روغن‌ها ثابت کردند و در نهایت استفاده از روغنهای حيوانی، نباتی و ماهی برای روغن‌کازی به تدريج منسوخ شد.
ساخت و فرآوری روغن
با پيشرفت صنايع، نياز به روغن‌هایی باكيفيت بالا، بيشتر شد. در ابتدا، سعی شد تا با تصفيه بهتر روغن و افزودن مواد افزودنی جديدتر، روغن مناسب با طول عمر بيشتر، توليد شود؛ اما باز با افزايش نيازهای زندگی و پيشرفت علم و تكنولوژی و همچنین دست‌يابی بشر به تكنولوژی‌های جديد و تسخير فضا و كرات ديگر، نياز به توليد روغنهای متعدد بیشتر شد كه با تهيه و ساخت روغنهای صنعتی، كه از طریق فعل و انفعالات شيميایی پيچيده‌ای به دست می‌آمدند، روغن‌هایی ساخته شده كه قادر به تحمل رنج وسيعی از فشارها و درجه حرارت‌ها، برای كاربردهای خاص خود باشند.
ظهور انرژی هسته‌ای نيز بعد ديگری به نیازهای روان کننده‌ها و روغنهای صنعتی و دیگر محصولات نفتی، افزوده است. وسايل موجود در صنايع هسته‌ای، اعم از راكتورهای تحقيقاتی و توليد نيرو، ماشين‌آلات فرايند سوخت، حمل‌كننده‌ها و جرثقيل‌های تاسيسات توليد تشعشع، به روغنهای صنعتی و گريس‌ها و مايعات آلی خاصی برای انجام روانکاری دارند و از آنجایی كه صنعت نيروگاه هسته‌ای همچنان در حال توسعه می‌باشد و نمونه‌های طراحی شده و همچنین شرایط عملياتی در حال تغيير هستند، راه طولانی‌ای در پيش روی مهندسين و محققين شاغل در ساخت روغنهای صنعتی قرارداده است.
مواد افزودنی روغن
مواد افزودنی روغن، ترکیباتی شیمیایی هستند که به روغن پایه اضافه میشوند و برخی ویژگیهای روغن پایه را بهتر می‌کنند یا ویژگیهای جدیدی به آن می‌افزایند؛ که از جمله این افزودنی‌ها، می‌توان به موارد ذیل اشاره داشت:
- ضد سایش‌ها
- ضد زنگ‌ها
- ضد کف‌ها
- ضد اکسیداسیون‌ها
- پاک کننده‌ها
- متفرق کننده‌ها
- بهبود دهنده‌های اصطکاک
- بهبود دهنده‌های شاخص گرانروی
- پایین آورنده‌های نقطه ریزش
- گریدهای روغنهای صنعتی
روغنهای صنعتی، بر اساس دمای کارکرد و نوع ویسکوزیته، به ایزو گریدهای گوناگونی تقسیم میشوند که بین گریدهای ۱۰ تا ۱۰هزار می‌باشد. بر اساس ایزو گریدهای ذکر شده، هر چه عدد بیشتر باشد، ویسکوزیته (گرانروی) روغن بیشتر می‌باشد. به عنوان نمونه ویسکوزیته روغن دنده صنعتی Shell Omala S2 G 320 بیشتر از Shell Omala S2 G 150 می‌باشد.
گرید گریس‌های صنعتی
انواع گریس‌های صنعتی نیز بر اساس قوام، به گریدهای NLGI تقسیم‌بندی شده‌اند که بین ۰۰۰ تا ۶ می‌باشد. بر این اساس، گریس با گرید NLGI 000 کاملا مایع و قابل اسپری شدن، و گرید ۶ کاملا جامد می‌باشد. به عنوان نمونه، گریس Shell Gadus S2 V220 000 قابلیت اسپری شدن را داراست.
انواع گوناگونی از روغنهای صنعتی
انواع گوناگونی از روغنهای صنعتی وجود دارند که هرکدام برای کاربری مشخصی استفاده میشوند که عبارت‌اند از:
- روغن هیدرولیک
- روغن انتقال حرارتی
- روغن کمپرسور
- روغن واسکازین
- روغن توربین
- روغن ترانسفورماتور
- روغنهای صنعتی با پایه نفتی
- روغنهای صنعتی با پایه گیاهی
روغن هیدرولیک
روغن هیدرولیک، جزو روغن‌هایی است که وظیفه انتقال نیرو را دارد. این نوع روغن‌ها، به عنوان خنک کننده و روان‌کننده عمل می‌کنند که تشکیل دهنده آن روغنهای مختلف و مواد افزودنی می‌باشند. این نوع روغن‌ها در دماهای بالا کاربرد زیادی داشته و از زنگ زدگی، ساییدگی و خوردگی جلوگیری می‌کنند.
روغن انتقال حرارت
از این نوع روغن‌ها در سیستم‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به سیالی برای انتقال گرماست. این نوع روغن‌ها از نقطه جوش بالایی برخوردار بوده که در فرایندهایی که سیستم گرمایش یا سرمایش داشته باشند، از روغنهای انتقال حرارت استفاده می‌کنند.
روغن کمپرسور
این نوع روغن، برای کمپرسورها استفاده می‌شود و یکی از اجزای حیاتی کمپرسورها می‌باشد که وظیفه خنک‌کنندگی را دارد و گرما را از بین می‌برد. وظیفه دیگر این نوع روغن، از بین بردن ذرات گرد و غبار می‌باشد که این ذرات را به فیلتر منتقل می‌کند و باعث تمیز شدن دستگاه می‌شود.
روغن واسکازین
روغن واسکازین خودرو، یک روغن گیربکس با رنگی قرمز می‌باشد که وظیفه اصلی آن روان کاری گیربکس است. این نوع روغن باید باعث افزایش سلامت خودرو شود؛ به همین علت باید دمای بالایی را دارا باشد.
روغن توربین
روغن توربین، از اصطکاک زیاد جلوگیری می‌کند و برای روانکاری یاتاقان‌ها و چرخ دنده‌ها کاربرد دارد؛ از ویژگیهای این روغن، می‌توان گفت که، این محصول خاصیت خنک کردن و انتقال حرارت را در یاتاقان‌ها داشته و به دلیل خاصیت جدایی پذیری از آب، از زنگ زدگی و سایش قطعات جلوگیری می‌کند.
روغن ترانسفورماتور
این روغن، یک نوع روغن عایق است که در ترانس‌‌های برق استفاده می‌شود؛ به این روغن، روغن دما بالا نیز گفته می‌شود؛ این روغن‌ها با پایه‌های معدنی تولید میشوند که به دلیل سازگاری با محیط زیست و کارایی بالا و همچنین کیفیت بهتر، از افزودنی‌های مرغوبی در آن‌ها استفاده می‌شود.
روغنهای صنعتی با پایه نفتی
روغنهای صنعتی با پایه نفتی، از تقطیر نفت خام تشکیل میشوند و در طیف گسترده‌ای از صنعت مانند ماشین‌آلات صنعتی استفاده میشوند؛ زمانی که فسفر و گوگرد این روغن را می‌گیرند، دارای خواص بهتری شده، مقاومت روغن بالا رفته و ویسکوزیته آن بیشتر می‌شود؛ همچنین خواص شیمیایی و فیزیکی روغن ثابت نگهداشته می‌شود.
روغنهای صنعتی با پایه گیاهی
به روغن‌هایی که از فرآوری گیاهان به دست بیاید، روغن‌هایی بر پایه گیاهی گفته می‌شود که جایگزین خوبی برای روغنهای پایه نفتی می‌باشند؛ چراکه با محیط زیست سازگارند و به سرعت تجزیه میشوند. این نوع روغنهای موجود در بازار، به طور کامل از روغن گیاهی تشکیل نشده بلکه درصدی از آن‌ها از پایه گیاهی می‌باشد. اگر روغنهای پایه گیاهی، در دمای بالا قرار گیرند، شکسته شده و به همین دلیل، از روغنهای سنتتیک و معدنی در ترکیب آن‌ها استفاده می‌شود. تشخص دادن این نوع روغن‌ها از روی ظاهر، بسیار مشکل بوده؛ اما از روی بوی روغن می‌توان آن‌ها را تشخیص داد. این روغن‌ها سبک هستند و به همین علت، روانکاری خوبی دارند. این روغن‌ها کمتر اسیدی میشوند؛ به همین علت، خورندگی کمتری داشته و همینطور چسبندگی روغنهای پایه گیاهی باعث کاهش خورندگی می‌شود.
روغن گیربکس
کیفیت مناسب برای روغن گیربکس‌های صنعتی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. مشخصات نوع روغن، مقدار و نحوه انتخاب آن باید قبل از خرید، به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرند. به هنگام انتخاب روغن گیربکس‌های صنعتی، باید به نکات زیادی توجه کرد. این نوع روغن‌ها باغث روان شدن کارایی گیربکس و افزایش طول عمر کارکرد آن میشوند.
کدام برند روغن گیربکس بهتر‌است؟
همین که شما، برای گیربکس خود از این روغن‌ها استفاده کنید، طول عمر و راندمان کاری گیربکس خود را بالا برده‌اید و همین مورد کافی‌ست! به هیچ عنوان، استفاده از واسکازین‌های نامرغوب برای روان کاری گیربکس استفاده نکنید. برای گیربکس‌هایی که از گشتاورهای خروجی بسیار بالا استفاده نمی‌کنند، نمونه‌های ایرانی یا معادل آن‌ها، می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند.
راهنمای خرید روغن گیربکس
برای انتخاب بهترین نوع روغن گیربکس باید به نکات زیر توجه کنید:
- نوع گیربکس
- شرایط و عملکرد گیربکس
- دمای روغن گیربکس
- اثرات گیربکس بر روغن
- شرایط نگهداری روغن گیربکس
نوع گیربکس
نوع گیربکس می‌تواند تاثیر بالایی بر نوع روغن مورد نیاز داشته باشد. همچنین شما باید باتوجه به گیربکس خود، به نکات زیر توجه کنید:
- ابعاد و اندازه گیربکس
- حجم روغن گیربکس
- نوع فلز یا آلیاژی که برای دنده‌های چرخ دنده آن به کار رفته است. به عنوان نمونه، جنس چرخ دنده در گیربکس حلزونی از برنج می‌باشد.
- میزان اصطکاک چرخ دنده‌ها؛ که مهم‌ترین عامل آن نسبت تبدیل گیربکس می‌باشد.
شرایط و عملکرد گیربکس
- میزان بارهایی که به اجزای گیربکس، مثل محور ورودی و خروجی وارد می‌شود.
- میزان ارتعاشات، مثل شوک‌های احتمالی و فشارهای شدید دائمی، مثل نوار نقاله‌های فرودگاه
- پشتیبانی از سیستم خود قفل بودن، که جهت ساییدگی کمتر چرخ دنده‌ها برای گیربکس طراحی شده است.
دمای روغن گیربکس
- دمای روغن بسیار پایین: زیر ۲۰ درجه سانتی گراد
- دمای روغن متوسط: بین ۲۰ تا ۸۰ درجه سانتی گراد
- دمای روغن بالا: بین ۸۰ تا ۱۲۰ درجه سانتی گراد
- دمای روغن بالا: بیشتر از ۱۲۰ درجه سانتی گراد
اثرات روغن بر گیربکس
برخی از روغن‌ها دارای خاصیت ضد خوردگی برای حفظ طول عمر در صورت قرار گرفتن در معرض رطوبت، غبار یا عناصر دیگر می‌باشند.
شرایط نگهداری روغن گیربکس
روغنهای مصنوعی که در بازار ارائه میشوند، می‌توانند باعث صرفه جویی قابل توجهی در هزینه‌های تعمیرات شوند. این مورد وابسته است به روال تعویض روغن گیربکس صنعتی
روغن پمپ وکیوم
روغن وکیوم، یک نوع روغن خاص، با قابلیت‌هایی منحصر به فرد، برای ایجاد خلاء در پمپ‌های وکیوم می‌باشد و دارای ویژگیهای مهمی از جمله نقش محافظت کننده و روانکاری است؛ این نوع روغن، در ایجاد خلا نیز نقش مستقیمی دارد. در حقیقت این روغن، به عنوان یک ابزار حمایتی از دستگاه استفاده می‌شود و به عنوان یک مانع از خوردگی بخش‌های داخلی آن عمل می‌کند.
نقش روغن پمپ وکیوم
روغن دارای نقش‌های مختلفی در پمپ وکیوم می‌باشد که در این قسمت برخی از آن‌ها را شرح می‌دهیم:
روغن به عنوان پرکننده فضای خالی و سیستم آب بندی به کار گرفته می‌شود.
روغن می‌تواند در ایجاد مکش تا محدوده نزدیک به صفر، موثر باشد. چراکه فشار بخار روغن بسیار بالاتر از آب می‌باشد.
روغن نقش روانکاری و جلوگیری از فرسایش قطعات گوناگون را دارد.
ویژگیهای روغن وکیوم
از ویژگیهای بارز و برجسته روغن وکیوم می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- تحمل حرارت بالا
- عدم تغییر رنگ
- عدم تغییر در شکل
- عدم تغییر بو روغن
فاکتورهای مهم در انتخاب روغنهای صنعتی
فاکتورهای مهم در انتخاب روغنهای صنعتی عبارت‌اند از:
- مقاومت بالا در برابر فشار
- چسبندگی مناسب
- امکان استفاده در شرایط مختلف
مقاومت بالا در برابر فشار
مقاومت بالای روغن صنعتی، در برابر حرارت و فشار، عامل مهم و تاثیر گذار روی پمپ‌های وکیوم می‌باشد؛ که در واقع باعث می‌شود میزان استهلاک پمپ پایین‌تر بیاید.
چسبندگی مناسب
روغنی با ویژگی چسبندگی مناسب، جهت جلوگیری از خوردگی پمپ‌های خلا، کاربرد دارد. در واقع این نوع روغن به عنوان یک سیستم پوششی با چسبندگی مناسب، روی قطعات گوناگون، مانند تیغه‌ها و روتور قرار گرفته و احتمال خوردگی آن‌ها را به پایین‌ترین حد ممکن می‌رساند.
امکان استفاده در شرایط مختلف
روغن، باید امکان استفاده در شرایط مختلف را دارا باشد. به عنوان نمونه، ممکن است این روغن در مناطق ساحلی و در نزدیک آب به کار گرفته شود که رطوبت آن بالا می‌باشد؛ همچنین، باید توجه کنید که امکان بکارگیری آن در مناطق اشتعال‌پذیر نیز وجود داشته باشد.
شرایط روغنهای مناسب روانکاری
روغن‌ها از پالایش نفت خام تولید شده و عمده‌ترین روانکار مصرفی در صنعت می‌باشند؛ روغن‌ها باید دارای شرایط مناسب جهت روانکاری باشند که این شرایط به شرح ذیل است:
- گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک پایین باشد.
- در برابر حرارت بالا، دوام بیشتری داشته باشد و بخار نشود.
- خاصیت پاک کنندگی خوبی در کار مداوم را داشته باشد.
- گرانروی تا حد بالایی را دارا باشد
- توانایی ایجاد لایه نازک از روغن در سطوح متحرک را داشته باشد تا از ساییدگی و فرسودگی جلوگیری شود.
- در هنگام روانکاری، روغن کف نکند.
- باعث زنگ‌زدگی و خوردگی نشود.روغن
- با مواد پلاستیکی و لاستیکی سازگار باشد.
ویسکوزیته روغنهای صنعت
گرانروی (ویسکوزیته) به معنای مقاومت روغن بر جاری شدن می‌باشد. با تغییر در دمای روغن، گرانروی آن نیز تغییر می‌کند؛
یعنی با گرم شدن روغن، گرانروی آن کمتر می‌شود.
- نقطه ریزش روغن صنعتی: کمترین دمای کاری که روغن در آن می‌تواند جاری شود.
- نقطه اشتعال روغن صنعتی: کمترین دمایی که روغن در آن می‌تواند به بخار تبدیل شود و در صورت تماس با شعله، مشتعل شود.
جمع بندی
همانطور که در متن بالا گفته شد، روغنهای صنعتی دارای انواع گوناگونی هستند؛ این نوع روغن‌ها برای روانکاری به کار گرفته میشوند. استفاده از این محصولات برای پمپ‌های وکیوم و گیربکس صنعتی می‌تواند دارای مزایایی باشند و از فرسودگی زودرس دستگاه جلوگیری کند.
سوالات متداول
- قیمت روغن صنعتی چقدر است؟
قیمت این محصولات باتوجه به برند و جزئیات نوع روغن متفاوت است.
- بهترین برند روغن صنعتی کدام است؟
باتوجه به گوناگونی انواع روغن صنعتی، نمی‌توان یک برند واحد را به عنوان بهترین نمونه معرفی کرد. شما باید باتوجه به دستگاه خود، بهترین نمونه را انتخاب کنید.
قوانین ارسال دیدگاه در سایت