از سيستم نوار نقاله در بسيارى از صنايع به عنوان يک ابزار استاندارد از تجهيزات حمل و نقل مكانيكى براى جابهجایی كالا، كالاهاى خام، محصولات و ساير مواد از يك مكان به مكان ديگر استفاده مىشود. اين جابهجایی معمولاً در همان منطقه يا همان ساختمام انجام مىشود. اين سيستم براى مشاغلى كه با كالاهاى سنگين، وسايل تيز، مواد اوليه و محصولات توليد انبوه سر و كار دارند، بسيار مفيد است.
درواقع سيستمهای نوار نقاله امكان حمل سريع و كارآمد مواد و محصولات تجارى را فراهم مىکند و همچنين مىتواند أقلام سنگين مانند اتومبيل را به پايين خط توليد منتقل كند. نوار نقاله، در صنايع توليدى محبوبيت دارد. همچنين برخى دستگاههای بستهبندی هستند كه سيستم نوارنقاله از پيش بر روى آنها سوار شده است. گرچه اين تنها كاربرد آنها نيست.
تاريخچه نوار نقاله
تسمه نقاله اوليه از قرن نوزدهم مورد استفاده گرفته است. در سال ١٨٩٢، توماس رابينز مجموعهای از اختراعات را آغاز كرد كه منجر به توسعه و إيجاد تسمه نقاله مورد استفاده براى حمل زغال سنگ، سنگ معدن و ساير محصولات شد. سپس در سال ١٩٠١ ساندويك اختراع و توليد تسمه نقاله فولادى را آغاز كرد.
بعد از گذشت چندين سال، در سال ١٩٠٥، ريچارد ساتكليف اولين تسمه نقاله را براى استفاده در معادن زغال سنگ اختراع كرد كه صنعت معدن را متحول كرد. هنرى فورد در سال ١٩١٣، خطوط مونتاژ تسمه نقاله را در هايلند پارك شركت فورد موتور، كارخانه مشيگان معرفى كرد. در ساعت ١٩٧٢، انجمن فرانسوى REI در كالدونياى جديد طولانى ترين نوار نقاله مستقيم جهان را در آن روزگار به طول ١٣.٨ كيلومتر إيجاد كرد.
طولانىترين تسمه نقاله مربوط به معدن فسفات Bou Craw در صحراى غربى است. طولانىترین تسمه نقاله تک دهانه در معدن بوكيست بودينگتون در غرب استراليا قرار گرفته است. در سال ١٩٧٠، Intralox، يك شركت مستقر در لوئيزيانا، اولين حق اختراع را براى تمام تسمههای مدولار پلاستيكى به ثبت رساند.
عوامل موثر در تقسيمبندی نوارنقاله
در طراحى و ساخت أنواع نوار نقاله و سيستمهای انتقال مواد شما بايد مطابق با layout و نحوه استقرار ماشين آلات توجه
ويژه داشته باشيد. به طوركلى، كانوايرها از لحاظ ساختارى به دو نوع تقسيم بندى مىشوند :
- استراكچر
- تسمه
استراكچر: پروفيل آلومينيوم آنودايز شد، استيل و آهن
تسمه: ماژولار، بلت، فلزى، پلاستيكى و روليكى
كاربرد نوار نقاله در صنايع مختلف چيست؟
همچنين نوارنقاله براى حمل و نقل غذا و افراد در سوپرماركتها، سوشى بارها، فرودگاهها و مراكز خريد استفاده مىشود. بنابراين، نه تنها وسايل سنگين را حمل مىکند، بلكه براى جابهجایی بشقابهای كوچك و افراد به شکل سریعتر و موثرتر مفيد است.
بنابرين استفاده از آن در فرودگاه نيز كاملاً مفيد است؛ همچنين براى افرادى چمدانهای سنگين حمل مىکنند. نوارهاى نقاله معمولاً با تجهيزات جانبي در موقعيتهایی به درخواست مصرفکنندگان قرار میگیرند و يا به آنها اضافه میشود تا بتوانند به سيستم نوار نقاله موجود يا غيرت متصل شوند. همچنين شما مىتوانید نوار نقالههای قابل حمل را تهيه كنيد كه مىتوانند به راحتى جابهجا شوند. نوار نقالههاى قابل حمل همچنين به عنوان نوار نقالههای متحرك شناخته شوند؛ چراكه در صنعت تداركات و تحويل بستهها محبوب هستند. چراكه مىتوانند براى تعداد بستههايى كه وارد میشوند پيكربندى شوند يا به بهش ديگرى منتقل شوند؛ البته كه ممكن است حمل و نقل در طول روز داشته باشد.
صنايعى كه از سيستمهای نوار نقاله استفاده مىکنند
به راحتى مىشود فهميد كه چرا تعداد فزايندهای از شركتها و صنايع از نوار نقاله استفاده مىکنند و از مزاياى بيشمار آنها بهرهمند میشوند. از سيستم نوار نقاله در صنايع زير استفاده مىشود :
- صنايع معدن
- صنايع خودرو
- صنايع كشاورزى
- صنايع مواد غذايى
- صنايع مواد آشاميدنى
- بطرى سازى
- توليد
- انبار
- تداركات
- بستهبندی
مزاياى استفاده از نوار نقاله
استفاده از اين ابزار مهم مزاياى متفاوتى دارند كه عبارتاند از :
- افزايش بازدهى
- كاهش صدمات احتمالى به نيروى انسانى
- سازماندهى و زمانبندى در انتقال كالاها
- عدم تماس با محيطهای پر خطر و آلوذه
- هماهنگى و روال مشخص در انتقال
- گزارشگیری دقيق
- استفاده از فضاهاى بلا استفاده
افزايش بازدهى
از مهمترین موارد در استفاده از نوار نقاله، افزايش بازدهى و كارايى است. سيستم انتقالى را در نظر بگيريد كه به جاى مكانيزه كردن انتقال، از نيروى انسانى استفاده مىنمایند. يا در صورت طولانى بودن مسير از وسايل حمل و نقل استفاده مىشود، مسلماً انتقال با نوار نقاله سرعت بالاترى نسبت به روشهای ديگر خواهد داشت.
كاهش صدمات احتمالى به نيروى انسانى
در صورت عدم استفاده از نوار نقاله و استفاده از نيروى انسانى جهت انتقال محصولات به اين سو و آن سو. احتمال آسيب ديدگى نيروى انسانى در هنگام بلند كردن و انتقال كالا بسيار افزايش پيدا خواهد كرد؛ كه باعث افزايش هزينه مىگردد.
سازماندهى و زمانبندی در انتقال كالاها
باتوجه به سرعت انتقال هر يك از كالاها مىتوان نحوه انتقالدهی و همچنين انبار موقت كالاها را زمانبندى كرد و هر محصول را در زمان مشخصى به محل مورد نظر انتقال داد.
عدم تماس محيطهای پر خطر و آلوده
استفاده از نوار نقاله بر مواردى كه نياز به جابهجایی محصولات به محيطهايى پر خطر مانند كورههای پخت و يا محيطهای آلوده و حاوى مواد سمى مىباشند؛ باعث جلوگيرى و عدم تماس نيروى انسانى با محيطهای ذكر شده خواهند گرديد.
همانگى و روال مشخص در انتقال
باعث مىشود در انتقال يك روال مشخص و پروسه توليد روتين صورت پذير و همچنین جابهجاییهای بيهوده كاهش پيدا كند.
گزارشگیری دقيق
باتوجه به سرعت انتقال و ميزان انتقال در يك ميزان پيوسته و همچينن مشخص، مىتوان گزارشگیری دقيقى از توليد كالا را
پيشبینی و اندازهگیری نمود.
استفاده از فضاهايى بلا استفاده
از مزاياى آن مىتوان از محيطهایی كه غيرقابل استفاده و داراى دسترسى سخت هستند، استفاده نمود. براى مثال، مىتوان كالا و محصولات را در نزديكى سقف انتقال داد. نوار نقالهها كه با نامهای كانواير و يا تسمه نقاله شناخته مىشوند، در ابعاد و كاربردهاى گوناگونى طراحى شدهاند.
تعميرات و نگهدارى نوار نقاله
سيستم نوار نقاله، به همان اندازه كه مىتواند مفيد باشد، براى اينكه به طور موثر كاركند با خراب نشود، نياز به نگهدارى نيز دارد. جايگزين كردن هم هزينه بردار است و هم ممكن است كه باعث خوابيدن خط توليد شود. كسب و كارها بايد مراقبت از سيستمهای نوار نقاله خود را در اولويت قرار دهند تا از اختلال در روند توليد، بستهبندی يا تحويل آنها جلوگيرى شود.
البته كه مىتوانيد عملكرد سيستم نوارد نقاله خود را از طريق يك رابطه انسان و ماشين ( HMI ) تجزيه و تحليل كنيد. اين كار به شما امكان مىدهد دادههای قبلى و واقعى سيستم نوار نقاله را تجزيه و نظارت كنيد. شركتهای كه سيستم نوار نقاله استفاده مىکنند، مىتوانند جنبههای خاصى را براى اطمينان از كار كردن نوار نقاله به طور مطلوب در نظر بگيرند. مانند :
- بازرسى منظم
- نظارت دقيق بر موتورها
- اطمينان از موجود بودن قطعات يدكى براى تعويض
انواع نوارهاى نقاله
طيف گستردهای از سيستمهای نوار نقاله وجود دارد كه مىتواند مورد استفاده قرار گيرد و بسته به اين كه شما به كدام نوع نياز داريد، مىتوانید از آنها استفاده كنيد. براى مثال، استفاده از نوار نقاله غلتكى براى سرعت بخشيدن به راه رفتن مردم بين دو ترمينال مختلف در فرودگاه منطقى نخواهد بود، در اينجا بهترين گزينه استفاده از نوار نقاله تسمهای است.
انواع مختلفى از سيستمهای نقاله عبارتاند از :
- نوار نقاله مكانيكى
- نوار نقاله خودرو
- نوار نقاله تسمهای
- نوار نقاله غلتكى
- نوار نقاله زنجيرى
- نوار نقاله ضد گرد و غبار
- نوار نقاله انعطاف پذير
- نوار نقاله گرانشى
- نوار نقاله غلتكى با موتور محرك
- نوار نقاله تسمه پلاستيكى
- نوار نقاله پنوماتيك
- نوار نقاله پيچى يا اوگر
- نوار نقاله مارپيچى
- نوار نقاله عمودى
- نوار نقاله ارتعاشى
هريک از سيستمهای نوار نقاله را میتوان براى هر كسب و كار به صورت سفارشى با تجهيزات جانبى مختلف تهيه كرد. باتوجه به نياز مشترى مىتوان اطمينان حاصل كرد كه مىتواند بار را تحمل كند، محصولات را با سرعت لازم جابهجا كند يا بدون پاره شدن يا شكستن تسمه نقاله عمليات حمل و نقل را انجام دهد.
جابهجایی كانواير
كانواير پركاربردترين سيستمهای انتقال مواد، مورد استفاده در صنايع بوده و باتوجه به نوع تسمه و استراكچر به كار رفته امكان استفاده از آن در صنايع، ماشين آلان و بخشهای مختلف كارخانهجات وجود داشته و از جهت جابهجایی شامل انواع زير است :
- مستقيم
- شيبدار
- نهرى
- محنى با زواياى مختلف
ساختار نوار نقاله
نوار نقاله مانند تمامى ماشين آلات به اجزاى مختلفى تقسيمبندی مىشوند؛ اصلىترين اجزاى سيستم تسمه نقالهها :
- بلت (تسمه و يا نوار)
- استراكچر (فريم يا قاب)
- اتصالات
- رولرها (غلتكها)
- موتور متحرك
- تنظيم كننده سرعت با جعبه دنده (گيربكس)
- تسمه سفت كن ( سفت كن نوار)
بلت
همان نوار اصلى است كه توسط اصطكاك، مواد و قطعات روى آن قرار مىگیرند و منتقل مىشوند
استراكچر
سازه دور كانواير است كه نوار يا تسمه بين آن قرار مىگیرد. اين سازهها عموماً از سازههای جوشكارى شده يا با اتصال پيچ و مهرهای بهره مىبرند
اتصالات
اجزايى هستند كه حركت را از موتور به غلتك منتقل میکنند مانند تسمه، زنجير، چرخ زنجير و …
رولرها و يا غلتكها
غلتكها و يا رولرها استوانههایی هستند كه نوار به دور آنها توسط اصطكاك در آن بين مىچرخد. غلتك هرزگرد حمل بار، غلتك
هرزگرد مسير برگشت، غلتك يا توپى يا درام، غلتك تنظيم كشش تسمه نقاله، غلتك snub، غلتك محرك، غلتك بالايى، غلتك پايينى
موتور متحرک
حركت كانواير توسط موتور تامين مىشود. كه در أنواع تك فاز و سن فاز و يا موتورهاى اينونتردار كه براى بالانس سرعت حركت بلت از آن استفاده مىشود، تقسيمبندی میگردد.
تنظيم كننده سرعت با جعبه دنده
در كانوايرهاف براى جلوگيرى از خرابى و انتخاب بهينه موتور از تركيب موتور و گيربكس استفاده مىشود كه توسط گيربكس سرعت و گشتاور موتور را به سرعت و گشتاور مورد نظر تبديل كرده و به وسيله اتصالات به كانواير منتقل مىکنیم.
تسمه سفت كن
براى تنظيم ميزان سفتو نوار يا تسمه در جهت اصطكاك بهتر تسمه با رولر از جزء سفت كن، استفاده مىشود كه معمولاً به صورت مكانيكى يا پنوماتيكى عمل مىکند.
سیستم نوار نقاله
از مهمترین سيستمهای بكار رفته در نوار نقاله مىتوان به موارد زير اشاره كرد :
- سيستم تنظيم
- سيستم خود تنظيم
- سيستم پاكسازى
- سيستم متحرك انتقال نيرو
- سيستم بارگذارى و باردهى
- سيستم خروج و تخليه بار
سيستم تنظيم
نگه داشتن و اعمال مطلوب كشش در تسمه براى تنظيم بودن مقدار اصطكاك
سيستم خود تنظيم
نگه داشتن كشش تسمه در حد مورد نياز براى اصطكاك به وسيله پيچهای تنظيم با سيستم كنترل اتوماتيكى يا پنوماتيكى
سيستم پاكسازی
پاكسازى تسمه، استراكچر، غلتكها، مخصوصا در صنايع غذايى سيستم متحرك انتقال نيرو (هرزگرد، ياتاقان و بلبرينگ) توليد و انتقال توان از موتور يا محرك ( سيستم انتقال نيرو ) به رولرها با غلتكهای محرك در جهت به حركت دراوردن و يا اعمال و وارد كردن فشار به تسمه نقاله، نيازمند مجموعهای از متحركها مانند ياتاقانها و بلبرینگها را دارد.
سيستم بار گذارى و باردهی
گذاشتن يا تغذيه مواد بر روى تسمه از نوار نقاله و هدايت مكانيزم تغذيه در جهت همراستايى مواد؛ مانند شوتها، مانند قيفها، بار دهندههای اتوماتيك يا پنوماتيک و هل دهنده و توزيع كنندههای بار
سيستم خروج و تخليه بار
خارج كردن مواد اوليه يا فراورى شده و هدايت آنان براى خروجى از سيستم كانواير در جهت مرحله بعدى توليد يا بستهبندی؛مثل
- جدا كنندهها
- اسلايدرها
- ناودانىها
- بيرون اندازها
- بستهبندی کننده
- سيستم خودكار گريپپر
صنايع غذايی
كانوايرها نقش ويژهای در صنايع غذايى ايفا مىکنند. در خطوط توليد بسيارى از فراوردههای غذايى از نوار نقالهها به شكلهای مختلف استفاده مىشود؛ اغلب مراحل توليدى بسيارى از محصولات غذايى در كارخانهجات مجهز به شكل مستقيم به كانوايرها وابسته است. كليه مراحل پاك كردن، شستوشو، فراورى، ليبيا زدن و بستهبندی با استفاده از اين سيستمها انجام مىشود.
صنعت خودرو
در صنعت خودرو كانواير در مراحل مختلف توليد و مونتاژ كاربرد دارد. جابهجایی قطعات بزرگ خودرو مانند موتور و گيربكس و مونتاژ آنها با استفاده از أنواع كانواير صورت مىگیرد. در ساخت تجهيزات و لوازمخودرو نيز از نوار نقالهها استفاده مىشود. نوار نقالههاى مورد استفاده در ساخت خودرو بسته به مراحل توليد بايد از مقاومت بالا در برابر سايش، بريدگى، حرارت، تحمل وزن سنگين قطعات برخوردار باشند.
صنعت معدن
صنعت معدن از جمله صنايعى است كه كانوايرها در آن نقشى كليدى دارند. كليه مراحل انتقال، فراورى و انبار ذخاير معدنى با كمك كانوايرها انجام مىشود. اين سيستمها به منظور حمل و نقل مولد معدنى سنگين و حجيم به كار گرفته مىشوند. نوار نقالهها بايد توانايى انتقال هرگونه مواد براى كانىهاى با ابعاد مختلف از سنگ معدنهای چندين تن تا خاكهوایی كه حاصل از خردايش و فراورى مىباشد.